Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum
  • Myndir
    • Flettu áhugaverðum handritum
    • Skinnblöð frá Þjóðminjasafni
    • Myndir af handritum
    • Myndir af apógröfum
  • Handritin til barnanna
  • Sýnisbók
  • Helgafell
  • ​​Iceland Legal Manuscripts Research Network

Bókagerð
í Helgafellsklaustri
á fjórtándu öld

Book production at Helgafell monastery in the fourteenth century

Athugið: Þessi síða er enn í vinnslu.
 Please note: This part of the website is still under construction.


Heim
Handrit
Útgefið efni
Þátttakendur
Fréttir - Blog
Viðburðir
Hafa samband
Heim
„Bókagerð í Helgafellsklaustri á fjórtándu öld“ er þverfaglegt rannsóknarverkefni sem unnið er að á Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum. Rannsóknarhópurinn beinir sjónum að hópi íslenskra handrita frá fjórtándu öld sem öll tengjast klaustrinu á Helgafelli. Í verkefninu taka þátt fræðimenn sem nálgast handritarannsóknir úr ólíkum áttum og fást við kódikólógíu (bókagerð), skrift, málfar og stafsetningu, textafræði og ritstjórn ásamt sögulegu samhengi bókanna.

"Book production at Helgafell monastery in the fourteenth century" is an interdisciplinary research project based at the Árni Magnússon Institute for Icelandic Studies in Reykjavík. The research group investigates a number of fourteenth-century manuscripts that have all been associated with the Augustinian monastery at Helgafell. The project brings together expertise from different specialists using a variety of approaches such as codicology, palaeography, linguistics, philology and history.

Picture
Skreyttur upphafsstafur N. Reykjavík, SÁM, AM 156 4to, f. 46v.
Picture
Upphafsstafurinn Þ með andliti. Reykjavík, SÁM, AM 156 4to, f. 74r.
Klaustrið á Helgafelli er glæstur fulltrúi bókagerðar á Íslandi á fjórtándu öld. Fjöldi varðveittra handrita sem fræðimenn hafa tengt klaustrinu með ýmsum hætti ber vitni miklum umsvifum og metnaði. Markmið þessa verkefnis er að treysta þekkingu okkar á bókagerð í Helgafellsklaustri á fjórtándu öld, með sérstakri áherslu á vinnubrögð bókahönnuða, skrifara, lýsenda og ritstjóra. Verkefnið hlaut styrk úr RÍM-verkefninu (Ritmenning íslenskra miðalda).

The monastery at Helgafell is an excellent site for the study of book production in Iceland in the fourteenth century. The number of manuscripts that researchers have associated with the monastery in various ways indicate that it was a site of considerable and ambitious book production. The aim of this project is to increase scholarly understanding of manuscript production at Helgafell monastery in the 14th century, especially the working methods of book designers, scribes, illuminators and editors. The project is generously supported by the RÍM funding scheme (Ritmenning íslenskra miðalda).
Handrit

Handrit til rannsóknar (kjarnahópur)
 
Investigated manuscripts (core group)

AM 61 fol.
AM 73 b fol.
AM 219 fol. & JS fragm. 5 & Lbs fragm. 6 & SÁM 2 & Þjms. 176
AM 226 fol.
AM 233 a fol.
AM 238 VII fol.
AM 239 fol.
AM 347 fol.
AM 350 fol.
AM 156 4to
Reykjavík, Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum
Yfirlit / Overview
Tímasetning: c1350-1375 (ONP 1989, 446)
Skrifari: H2
Efni: skinn
Fjöldi blaða: i + 79 + i (í 10 kverum)
Meðalstærð blaða: 177 x 132 mm
Innihald: Jónsbók


Stafrænar myndir / digital images:
Handrit.is (litmyndir)
Digitalesamlinger.hum.ku.dk (svarthvítar myndir)

Fjöldi framleiðslueininga / number of primary production units: 1
Picture

Um þetta handrit sjá einnig Handrit.is. / For further information and references see also Handrit.is.
AM 325 VIII 3 a 4to & AM 325 X 4to
AM 383 IV 4to
AM 653 a 4to & JS fragm. 7
Reykjavík, Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum, AM 653 a 4to
Reykjavík, Landsbókasafn, JS fragm. 7
Yfirlit / Overview
Tímasetning: c1350-1375 (ONP 1989, 458 & 478)
Skrifari: H2
Efni: skinn
Fjöldi blaða: 11 blöð úr sama upprunalega handritinu

Meðalstærð blaða: 247 x 190 mm
Innihald: Tveggja postula saga Jóns og Jakobs

Stafrænar myndir / digital images:
Handrit.is (AM 653 a 4to, litmyndir)
Handrit.is (JS fragm. 7, litmyndir)
Digitalesamlinger.hum.ku.dk (AM 653 a 4to, svarthvítar myndir)
Digitalesamlinger.hum.ku.dk (JS fragm. 7, svarthvítar myndir)


Fjöldi framleiðslueininga / number of primary production units: 1
Picture

Um þetta handrit sjá einnig Handrit.is / For further information and references see also Handrit.is (AM 653 a 4to and JS fragm. 7).
SÁM 1
Holm perg 5 fol.
Holm perg. 34 III 4to
Útgefið efni
Picture



Útgefið efni
Selected relevant publications



Andrist, Patrick, Paul Canart og Marilena Maniaci. 2013. La syntaxe du codex. Essai de codicologie structurale. Bibliologia 34 (Turnhout: Brepols).

Drechsler, Stefan. 2014. „Zur Ikonographie der AM 350 fol. Skarðsbók“, Collegium Medievale 27, 63–113.

Drechsler, Stefan. 2017a. „Illuminated Manuscript Production in Western Iceland in the Thirteenth and Early Fourteenth Centuries“, Gripla XXVIII, 169–96.

Drechsler, Stefan. 2017b. „Making Manuscripts at Helgafell in the Fourteenth Century“, PhD Thesis. University of Aberdeen.

Guðbjörg Kristjánsdóttir. 1993. „Um endurheimta fegurð drottningar, ættingja hennar og fyrsta eiganda“, í: Guðvarður Már Gunnlaugsson, ritstj. Þúsund og eitt orð sagt Sigurgeiri Steingrímssyni fimmtugum 2. október 1993 (Reykjavík: Menningar-­ og Minningarsjóður Mette Magnussen), 24–28.

Guðvarður Már Gunnlaugsson. 2016. „Voru scriptoria í íslenskum klaustrum?“, í: Haraldur Bernharðsson, ritstj. Íslensk klausturmenning á miðöldum (Reykjavík: Háskólaútgáfan), 173–200.

Gumbert, J. Peter. 2010. „Zur Kodikologie und Katalographie der zusammengesetzten Handschrift“, í: Edoardo Crisci, Marilena Maniaci og Pasquale Orsini, ritstj. La descrizione dei manoscritti: esperienze a confront (Cassino: Università degli Cassino), 1–18.

Halldór Hermannsson, ritstj. 1935. Icelandic illuminated manuscripts of the middle ages. Corpus codicum islandicorum medii aevi 7 (Copenhagen: Levin and Munksgaard).

Haraldur Bernharðsson. 2014. „Skrifari Skarðsbókar postulasagna. Nokkrar athuganir á skriftarþróun“, í: Rósa Þorsteinsdóttir, ritstj. Handritasyrpa. Rit til heiðurs Sigurgeiri Steingrímssyni sjötugum 2. október 2013 (Reykjavík: Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum), 203–222.

Hermann Pálsson. 1967. Helgafell. Saga höfuðbóls og klausturs, Snæfellsnes II (Reykjavík: Snæfellingaútgáfan).

Jakob Benediktsson, ritstj. 1943. Skarðsbók: Jónsbók and Other Laws and Precepts: MS. No. 350 fol. in the Arna-Magnæan Collection in the University Library of Copenhagen. Corpus codicum islandicorum medii aevi 16 (Copenhagen: Munksgaard).

Jóhannes Nordal. 2005. „Ferill Skarðsbókar“, Gripla XVI, 51–74.

Jón Helgason, ritstj. 1950. Byskupa sögur: MS Perg. fol. No. 5 in the Royal Library of Stockholm. Corpus codicum islandicorum medii aevi 19 (Copenhagen: Rosenkilde and Bagger).

Kwakkel, Erik. 2002. „Towards a terminology for the analysis of composite manuscripts“, Gazette du Livre 41 (automne), 12–19.

Liepe, Lena. 2009. Studies in Icelandic Fourteenth Century Book Painting (Reykholt: Snorrastofa).

Liepe, Lena. 2013. „Image, Script and Ornamentation”, í: Helgi Þorláksson og Þóra Björg Sigurðardóttir, ritstj. From Nature to Script. Reykholt, Environment, Centre, and Manuscript Making (Reykholt: Snorrastofa), 245–271.

Maniaci, Marilena. 2016. „The Medieval Codex as a Complex Container: The Greek and Latin Traditions“, í: Michael Friedrich og Cosima Schwarke, ritstj. Composite and Multi-­Text Manuscripts. Studies in Manuscript Culture 9 (Berlin og Boston: DeGruyter), 27–46.

Már Jónsson. 2002. „Textatengsl nokkurra elstu handrita Jónsbókar“, í: Garðar Gíslason, Davíð Þór Björgvinsson, Guðrún Kvaran, Páll Hreinsson, Skúli Magnússon og Sverrir Kristinsson, ritstj. Líndæla: Sigurður Líndal sjötugur, 2. júlí 2001 (Reykjavík: Hið íslenska bókmenntafélag), 373–387.

ONP = Ordbog over det norrøne prosasprog. 1989. Registre ⫽ A Dictionary of Old Norse Prose. 1989. Indices (København: Den arnamagnæanske kommission).

Ólafur Halldórsson. 1966. Helgafellsbækur fornar. Studia Islandica 24 (Reykjavík: Bókaútgáfa Menningarsjóðs).

Ólafur Halldórsson, Jónas Kristjánsson og Sigurður Líndal, ritstj. 1982. The Great Sagas of Olaf Tryggvason and Olaf the Saint: AM 61 fol. Early Icelandic manuscripts in facsimile 14 (Copenhagen: Rosenkilde and Bagger).

Ólafur Halldórsson. 1987. „Af uppruna Flateyjarbókar“, Ný saga 1, 84–86.

Rohrbach, Lena. 2013. „Repositioning Jónsbók. Rearrangements of the Law in Fourteenth-­Century Iceland“, í: Steinar Imsen, ritstj. Legislation and State Formation. Norway and its Neighbours in the Middle Ages. Norgesveldet Occasional Papers 4 (Trondheim: Tapir forlag), 183–209.

Sigurgeir Steingrímsson og Hersteinn Brynjólfsson. 2005. „Codex Scardensis: History and restoration“, Care and Conservation of manuscripts 8, 35–59.

Slay, Desmond, ritstj. 1960. Codex Scardensis. Early Icelandic manuscripts in facsimile 2 (Copenhagen: Rosenkilde and Bagger).

Stefán Karlsson, ritstj. 1967. Sagas of Icelandic bishops: fragments of eight manuscripts. Early Icelandic manuscripts in facsimile 7 (København: Rosenkilde og Bagge).

Stefán Karlsson. 1970. „Helgafellsbók í Noregi“, Opuscula 4, 347–349.

Stefán Karlsson. 1987. „Lovskriver i to lande: Codex Hardenbergensis og Codex Belgsdalensis“, í: Jan Ragnar Hagland, Jan Terje Faarlund og Jarle Rønhovd, ritstj. Festskrift til Alfred Jakobsen (Trondheim: Tapir forlag), 166–184.

Stefán Karlsson. 1992. „Hauksnautur. Uppruni og ferill lögbókar“, í: Gísli Sigurðsson et al., ritstj. Sólhvarfasumbl saman borið handa Þorleifi Haukssyni fimmtugum 21. desember 1991 (Reykjavík: Menningar- og minningarsjóður Mette Magnussen), 62–66.

Stefán Karlsson. 1999. „The Localisation and Dating of Medieval Icelandic Manuscripts“, Saga-­Book XXV, 138–158.

Sveinbjörn Rafnsson. 2011. Af fornum lögum og sögum: fjórar ritgerðir um forníslenska sögu (Reykjavík: Háskólaútgáfan).

Sverrir Jakobsson. 2016. „Frá Helgafellsklaustri til Stapaumboðs“, í: Haraldur Bernharðsson, ritstj. Íslensk klausturmenning á miðöldum (Reykjavík: Háskólaútgáfan), 83–102.

Wessén, Elias, ritstj. 1940. Codex Regius of the Younger Edda: MS. no. 2367 4to in the Old Royal Collection in the Royal Library of Copenhagen. Corpus codicum islandicorum medii aevi 14 (Copenhagen: Munksgaard).

Wolf, Kirsten, ritstj. 1995. Gyðinga saga (Reykjavík: Stofnun Árna Magnússonar).

Wolf, Kirsten. 2013. The Legends of the Saints in Old Norse-­Icelandic Prose (Toronto: University of Toronto Press).
Þátttakendur
Picture
   Beeke    Stegmann
Samband
Picture
Haraldur Bernharðsson
Samband
Picture
Elizabeth Walgenbach
Samband
Picture
Lea Debora Pokorny
Samband
Picture
Guðvarður Már Gunnlaugsson
Samband
Picture
Michael John MacPherson
Samband
Picture
Haukur Þorgeirsson
Samband
Picture
Þórdís Edda Jóhannesdóttir
Samband
Fréttir - Blog

Kynningarmyndband
 
Video introduction to

​AM 156 4to

Við kynnum með stolti fyrsta kynningar-myndband verkefnisins um bókagerð í Helgafellsklaustri. Myndbandið snýst um handritið AM 156 4to sem er varðveitt á Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum í Reykjavík. Handritið er frá fjórtándu öld og varðveitir Jónsbók. Í myndbandinu er fjallað um ýmislegt áhugavert sem tengist gerð og ritun handritsins og settar fram niðurstöður sem byggja á nýlegum rannsóknum á bókinni. Njótið vel.

Click here for the English video

We proudly present the first video introduction by the research project on book production at the Helgafell monastery. The video shows the manuscript Reykjavík, The Árni Magnússon Institute for Icelandic Studies, AM 156 4to - a 14th century manuscript containing Jónsbók. In the video, we discuss interesting production features and present some findings of our recently conducted analysis of the codex. Enjoy!
Viðburðir

Kemur seinna.
 
T.b.a.

Picture
Picture
Picture
Picture
Hafa samband
​Hugmyndir? Athugasemdir? Spurningar?
Hafðu samband!

Ideas? Comments? Questions?
Please contact us!
  

    Hafðu samband / Contact form

Submit
©2021 Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum
  • Myndir
    • Flettu áhugaverðum handritum
    • Skinnblöð frá Þjóðminjasafni
    • Myndir af handritum
    • Myndir af apógröfum
  • Handritin til barnanna
  • Sýnisbók
  • Helgafell
  • ​​Iceland Legal Manuscripts Research Network